-
1 катлам-катлам
1. прил.слои́стый, сло́йчатый, слоёный, наслоённыйкатлам-катлам кар — слои́стый снег
катлам-катлам таш — наслоённый ка́мень
2. нареч.катлам-катлам болытлар — слои́стые облака́
слоя́ми, пласта́микатлам-катлам итеп алу (өю) — укла́дывать, сложи́ть пласта́ми (слоя́ми), наслои́ть
-
2 катлам
сущ.1) слой, пласт; наро́стасфальтның өске катламы — ве́рхний слой асфа́льта
боз катламнары — наро́сты льда
2) геол. пласт, отложе́ние || пластово́йгранит катламы — пласт грани́та
известь катламнары — известко́вые наслое́ния
ком катламнары — песча́ные отложе́ния
катлам басымы — пластово́е давле́ние
3) просло́йка, слой, пласт (чего-л. в чём-л.)пирожныйдагы крем катламы — просло́йка кре́ма в пиро́жном
иттәге май катламы — пласт жи́ра в мя́се
4) слой, просло́йка; сосло́виекиң катлам халык — широ́кие слои́ населе́ния
эшчеләр катламы — рабо́чая просло́йка
-
3 катлам-катлам
katman katman -
4 катлам-катлам
прслоистый, слоями, пластами -
5 катлам
sınıf (toplumsal), tabaka (toplumsal), katman (toplumsal) -
6 катлам
-
7 катлам
1. Bodenschicht f.; Wolkenschicht f.2. Bevölkerungsschicht f. -
8 катлам
-
9 киң катлам
широ́кий пла́ст -
10 qatlam
-
11 базальтлы
-
12 гумуслы
прил.; с.-х.гу́мусный; гу́мусовыйгу́муслы катлам — гу́мусный слой
гу́муслы туфрак — гу́мусовая по́чва
-
13 дуенлы
-
14 катлау
I перех.1) скла́дывать/сложи́ть, класть в не́сколько слоёводеялны ике катлау — сложи́ть одея́ло вдво́е
берничә катлап бинт салу — наложи́ть бинт в не́сколько слоёв
2) сдва́ивать/сдво́ить, свива́ть/свить (из нескольких волокон, ниток), сучи́ть, скру́чиватьөч катлап ишү — свива́ть в три ни́тки
II сущ.җеп катлау — сучи́ть (скру́чивать) ни́тки
1) см. катлам 1), 2)2) чаще во мн. ч. сосло́вие, просло́йка, слой; кругкиң катлаулар — широ́кие слои́ ( населения)
югары (өстен) катлаулар — вы́сшие слои́, привилегиро́ванные сосло́вия
-
15 киң
1. прил.1)а) широ́кий; разг.; народно-поэт.; ласк. широ́конький (мост, ров, проспект, пояс)киң булып күренү — каза́ться широ́ким
артык киң — сли́шком (чересчу́р) широ́кий
буйга кыска, ләкин киң җилкәле — ро́стом невысо́к, но широ́к в плеча́х
б) широ́кий, просто́рный; свобо́дный, мешкова́тый; широче́нный (об оде́жде)киң күлмәктән йөрү — ходи́ть в просто́рном пла́тье
в) широ́кий, обши́рный, просто́рный (проспект, кабинет и т. п.)г) широ́кий, бескра́йний, необозри́мый, приво́льный (край, массив и т. п.)киң колхоз кырлары — обши́рные колхо́зные поля́
д) перен. широ́кий, обши́рный, большо́йкиң мөмкинлекләр ачылу — откры́тие больши́х возмо́жностей
киң кунакчыллык — широ́кое (раду́шное) гостеприи́мство
киң тормыш белән яшәү — жить широ́кой жи́знью
киң мәгънәдә куллану — употребля́ть в широ́ком значе́нии ( слово)
е) перен. широ́кий, ма́ссовый (круг, зритель и т. п.)киң куллану товарлары — това́ры ма́ссового потребле́ния
киң яңгыраш алу — получи́ть широ́кую огла́ску
киң халык катлавы — широ́кие слои́ населе́ния
ж) широ́кий, разма́шистыйкиң адымлы йөреш — широ́кая (разма́шистая) похо́дка
киң колач белән йөзү — плыть разма́шистыми взма́хами
з) широ́кий, окла́дистый ( о бороде)и) широ́кий, обши́рный ( о голосе)киң тавышлы җырчы — певе́ц с го́лосом широ́кого диапазо́на
2) в сочет. со словами с конечным -лы с широ́ким, широко́-киң йөзле — с широ́ким лицо́м; широколи́цый
киң төпле — с широ́ким дном; широкодо́нный
киң белемле — с обши́рными (разносторо́нними) зна́ниями; широкообразо́ванный
3) расши́ренный, развёрнутыйкиң аңлатма бирү — дать расши́ренное (развёрнутое) объясне́ние (толкова́ние)
2. нареч.киң һөҗүм — развёрнутое наступле́ние
1) в разн. знач. широко́ (раскрыть, использовать, употреблять что-л.)ярышны киң җәелдерү — широко́ разверну́ть соревнова́ние
киң таралу — широко́ распространя́ться
язгы ташу бик киң җәелде — весе́ннее полово́дье разлило́сь о́чень широко́
2) широко́, обши́рно (охватывать, освещать какую-л. тему)киң җәлеп итү — широко́ привле́чь (кого, что-л.)
киң фикер йөртү — мы́слить широко́
•- киң алымлы
- киң аралы
- киң колеялы
- киң арт санлы
- киң битле
- киң йөзле
- киң чырайлы
- киң борынлы
- киң борынлы үрдәк
- киң габаритлы
- киң иңсәле
- киң кулбашлы
- киң җилкәле
- киң итеп
- киң канатлы
- киң катлам
- киң күкрәкле
- киң кырыйлы
- киң маңгайлы
- киң рәтле
- киң сакаллы
- киң сөякле
- киң сузыклар
- киң сулы
- киң тармаклы
- киң тасмалы
- киң форматлы
- киң чабулы
- киң экранлы
- киң янбашлы
- киң яңаклы
- киң яфраклы••киң бер сулыш алу — вздохну́ть свобо́дно
киң итеп — подро́бно, обши́рно (расска́зывать)
киң колач — широ́кий разма́х, широ́кое разви́тие
киң колач алу (җәю) — разверну́ться во всю ширь
киң куллы — зажи́точный; отзы́вчивый, ще́дрый
киң фронт белән (буенча) — по широ́кому фро́нту
- киң колачлылыккиң яшәү — жить в доста́тке (зажи́точно)
- киң күңел
- киң күңелле -
16 лигнитлы
-
17 металлы
-
18 нефтьле
прил.содержа́щий нефть, нефтено́сный; име́ющий нефть, с не́фтьюнефтьле катлам — нефтено́сный пласт
нефтьле елга — река́, содержа́щая нефть
-
19 привилегиясез
1. нареч.без привиле́гий2. прил.привиле́гиясез яшәү — жить без привиле́гий
непривилегиро́ванныйпривиле́гиясез катлам — непривилегиро́ванное сосло́вие
-
20 рудалы
прил.рудоно́сный, ру́дныйрудалы урыннар — ру́дные места́ (месторожде́ния)
рудалы токым — ру́дная поро́да
рудалы катлам — рудоно́сный слой
- 1
- 2
См. также в других словарях:
катлам — 1. Кат кат булып торган нәрсәнең бер каты. Геологик пласт 2. күч. Катлаую … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сланец — Катлам катлам төзелешле тау токымы (юка катламнар рәв. таркатып була) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
слюда — Катлам катлам, үтә күренмәле, техникада киң кулл. тор. минерал … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
конвекция — 1. Җылылык яки электр корылмаларының хәрәкәтчел тирәлек ярдәмендә күчерелүе 2. Диңгезләрдә, океаннарда суның тыгызлыгы, тозлылыгы һәм температурасы үзгәрүгә бәйле рәвештә, югарыгы катлам белән түбәнге катлам арасында су алмашу күренеше 3.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
сылау — 1. Берәр үзле нәрсәне: ябышып калырлык итеп йоктыру, катлам итеп ягу. сөйл. Ягу (майны, балны һ. б. ш.) 2. күч. Артык калын һәм килешсез, ямьсез итеп сөртү, йоктыру (буяуны һ. б.). Берәр нәрсә йоктырып пычрату 3. Ярык тишекне берәр үзле нәрсә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
акшар — Ак балчык яки акбур. Акбурдан, ак балчыктан әзерләнгән куе сыекча һәм шулар белән өслекне агартканнан соң кипкән катлам … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәс — I. и. 1. Әйберләр суынган вакытта өсләренә утыра торган юка кар сыман катлам (кыраудан башка) ; көчле сыкы. Һавада җиңелчә томан булып күренә торган сыкы бөртекләре … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җәю — 1. Җыелып, бөкләнеп яки йомарланып торган әйберне язып, киңәйтеп җибәрү, ачу 2. Нин. б. өслеккә әйберне бөтен иңе, киңлеге белән салу. Ята яки утыру өчен аска нәр. б. түшәү, салу, урын әзерләү 3. Бөртекле, вак әйберләрне юка катлам итеп як якка… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
йөзләү — 1. Ныклык, шомалык, матурлык һ. б. өчен нәр. б. таш, металл, мәрмәр һ. б. ш. катлам белән тышлау яки каплау 2. Кисә, чаба торган әйберләрне үткерләү 3. Әйбергә ямау салганда ертык урынның әйләнәсен ямаулыкка пөхтәләп тегеп чыгу … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
каплам — 1. Нәр. б. каплап алган тышкы катлам 2. Организмны тулысынча яки өлешчә каплаган тышча, катлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
касмак — 1. Нәр. б. савыт төбенә утырган, көеп ябышкан калдыгы. Кабык булып ябышкан юка катлам 2. диал. Өре, элпә … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге